Ngày 22/9, hơn 200 Việt kiều tại Tp.HCM đã đến dự buổi tọa đàm hướng dẫn, giải đáp về việc sở hữu, sử dụng đất và nhà ở cho kiều bào và thân nhân. Chương trình do Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài tại Tp.HCM phối hợp Sở Xây dựng, Sở Tư pháp và Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất thành phố đồng tổ chức.

Tại buổi tọa đàm, hàng chục câu hỏi liên quan đã được đặt ra, trong đó, nhiều người cho hay họ cảm thấy hụt hẫng vì pháp luật Việt Nam quy định Việt kiều chỉ được mua nhà hoặc đất trong dự án của các đơn vị có chức năng kinh doanh bất động sản, mà không được phép mua đất cá thể.

Ông Ngô Thái Hùng, Việt kiều Mỹ thắc mắc với các cơ quan chức năng: "Tôi có giấy tờ chứng minh đủ điều kiện về cư trú và quốc tịch, tôi muốn mua một căn nhà tại Tp.HCM và vài mẫu đất để làm nông trại tại Đà Lạt, pháp luật có cho phép hay không?".

Ông Hùng giải thích, nhà tại Sài Gòn là chốn đi về gợi nhớ một thời ông từng sinh sống nhưng lại quá nóng bức. Ở tuổi về hưu, ông vẫn mong có một nông trại không khí trong lành, vừa trồng trọt, chăn nuôi theo ý mình cho thoải mái. Sau khi đi khảo sát thực địa và thăm dò nhiều nơi, ông định mua một khu đất tại Đà Lạt để làm nông trại.

Tuy nhiên, khi được ban tổ chức trả lời Việt kiều chỉ được phép mua một căn nhà, không được phép mua đất nông nghiệp hoặc có thêm bất động sản thứ hai thì ông Hùng tỏ ra thất vọng. "Nếu không được phép mua đất làm nông trại thì về Việt Nam sẽ buồn lắm, có lẽ tôi phải cân nhắc lại quyết định trở về quê hương vì ở Mỹ muốn mua bao nhiêu bất động sản cũng được".

Một Việt kiều Đức gửi câu hỏi đến ban tổ chức: "Tôi được cha mẹ cho một mảnh đất tại Việt Nam, vậy tôi có được phép sở hữu bất động sản này hay không và phải làm các thủ tục gì?".

Phó giám đốc Sở Tư pháp Tp.HCM Ung Thị Xuân Hương giải đáp, đầu tiên phải xét đến yếu tố cư trú và quốc tịch của kiều bào đã đủ điều kiện được sở hữu nhà hay chưa. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, Việt kiều chỉ có thể được sở hữu nhà hoặc đất trong dự án do đơn vị có chức năng kinh doanh phát triển bất động sản bán. Đối với đất cá thể, tư nhân, đất nông nghiệp không có chức năng để ở thì kiều bào không được phép sở hữu hay mua. Tuy nhiên, nếu trên khu đất có kèm theo nhà, giấy tờ nhà đất xác nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất thì Việt kiều vẫn có thể được sở hữu.

Tại buổi toạ đàm, nhiều kiều bào cho hay họ có đôi chút tiếc nuối vì không được sở hữu nhiều bất động sản tại quê hương. Bởi lẽ, ở các nước khác như: Mỹ, Canada, Pháp... nhà nước không giới hạn số lượng nhà đất dù là người trong hay ngoài nước.

Phó giám đốc Sở Xây dựng Tp.HCM Nguyễn Văn Hiệp nhận xét, dù Nghị định 71 đã có một số điều khoản mở, cho phép kiều bào được mua và sở hữu nhà, giải quyết vướng mắc của kiều bào về thủ tục mua nhà tại Việt Nam, nhưng việc hạn chế số lượng nhà cũng khiến nhiều người hụt hẫng. "Kiều bào cũng có những mong muốn như người Việt trong nước. Ai cũng quan niệm nếu có khả năng tài chính thì mua được càng nhiều nhà càng tốt. Tuy nhiên, luật chỉ mở có chừng mực, không thể mở toang", ông nói.

Giám đốc Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất Tp.HCM (thuộc Sở Tài nguyên Môi trường) Phạm Ngọc Liên cho rằng, nhiều kiều bào vẫn còn thiếu thông tin về các quy định được sở hữu, thừa kế, mua nhà tại Việt Nam. Chính vì vậy, ông Liên đề nghị Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài Tp.HCM cần phối hợp cùng các sở ngành liên quan để thực hiện cẩm nang cung cấp thông tin pháp lý hỗ trợ tốt hơn cho bà con.